Marnixkrant is het driemaandelijkse ledenblad van Marnixring Internationale Serviceclub vzw. Enige tijd (19de jaargang nr. 102) terug verscheen er een bespreking van het boek "Ratte Vyncke en zijn wereld".
Over Zoeaven, blauwvoeters, Kongo-ontdekkingsreizigers en Witte Paters
Marnixlid Jef Bogaert (MR Torhout Pater Callewaert) is medestichter van het Zedelgemse Ratte Vyncke Comité, dat jaarlijks de Ratte Vyncke prijs uitreikt voor sociaal-cultureel engagement. In 2014 werd Amaat Vyncke (1850-1888) in zijn geboortedorp herdacht door de gemeente Zedelgem met een tentoonstelling waarvan Jef Bogaert curator was. Bij die gelegenheid schreef Bogaert al een biografie over Amaat Vyncke. Nieuwe inzichten en informatiebronnen hebben vandaag geleid tot een nieuwe, meer gedetailleerde versie: 'Ratte Vyncke en zijn wereld'.
Amaat Vyncke (1850-1888) uit het West-Vlaamse Zedelgem studeert aan het Kleinseminarie in Roeselare en wordt er 'Ratte' genoemd wegens zijn rusteloosheid; pas 17 wordt hij vrijwilliger bij de pauselijke zoeaven in Rome.
In het grootseminarie te Brugge ontpopt hij zich als falmingant en sticht er 'De Vlaamse Vlagge', een belangrijk studententijdschrift waar later Gezelle, Verriest, Rodenbach en Persyn aan meewerken. Door tegenwerking van het episcopaat moeten ze ondergronds werken als 'De Swighenden Eede' waaruit in 1881 'Het Manneke uit de Mane' (volksalmanak voor alle Vlamingen) ontstaan is en nog steeds jaarlijks verschijnt !
Vyncke wordt Witte Pater en vertrekt naar Kongo waar hij een actief en avontuurlijk leven leidt ten dienste van de meest hulpbehoevenden in de maatschappij.
Hij overlijdt op 38-jarige leeftijd aan malaria.
Dirk Van Besien,
Algemeen Voorzitter
Kosterszoon Amaat Vyncke (Zedelgem 1850 - Kibanga-Congo 1888) gaat in 1860 op internaat in het klein-seminarie in Roeselare; studiemeester Hugo Verriest geeft de kwajongen de bijnaam Ratte Vyncke. Op zijn 17de wordt hij vrijwilliger in Rome om Paus en Kerkelijke Staat te beschermen bij de eenmaking van Italië. Na twee jaar komt hij terug in Roeselare en bouwt er de studenten-zoeaven uit. Enkele priester-leraars zorgen voor een groeiend Vlaams bewustzijn, in confrontatie met een verbod m het Vlaams te gebruiken.
In het Brugse seminarie starten Amaat Vyncke en Zeger Malfait met de Almanak voor de leerende jeugd van Vlaanderen en dan met De Vlaamsche Vlag(ge), het belangrijkste Vlaamse studententijdschrift tot de de jaren '30. Veel Vlaggeredacteurs spelen een prominente rol in de Vlaamse Beweging (Gezelle, Verriest, Vyncke, Persyn, Rodenbach, Muyldermans, Deprez, Lannoo, Van der Espte, Verschaeve, Callewaert).
Het zoeavenbloed blijft bruisen en Vyncke wordt secretaris van de 'Pauselijke Soldaten Maatschappij Westvlaanderen', waar later Pro Petri Sede uit ontstaat. Door zijn overtuigingskracht zijn het vooral West-Vlaamse oud-zoeaven, die later naar Afrika trekken om als hulpmissionaris de Witte Paters te beschermen.
Het succes van de Vlaamse Vlagge leidt tot een botsing met de bisschop en dus moet de redactie met schuilnamen werken. De Swighenden Eede is geboren. Vandaag kennen we nog de volksalmanak Het Manneke uit de Mane die hieruit ontstaan is. Het is ook De Swighenden Eede die het initiatief neemt om Vynckes 'Brieven van een Vlaamse missionaris' in boekvorm uit te geven. Bij de Prijs voor de Nederlandse letterkunde 1885-1889 kwamen reisverhalen niet in aanmerking maar kregen Vynckes brieven toch een heel positieve beoordeling door de Keurraad.
Vyncke wil zich inzetten voor de meest hulpelozen, daar waar mensen als slaaf ontvoerd worden. Hij wordt Witte Pater. Tijdens zijn noviciaat komt hij nog even terug, naar Vlaanderen, in gezelschap van Emmanuel Faraghit, een jonge vrijgekochte slaaf. Dan gaat het naar Zanzibar. Net als de ontdekkingsreizigers van Leopolds A.I.A. trekken ze in karavaan naar het Tanganyikameer, onder begeleiding van de slaven- en ivoorhandelaars. Hij heeft allerlei taken, o.a. fotografie (met glasnegatieven). De foto's werden veelal omgezet in een gravure, voor een duidelijker beeld. Enkele van deze gravures op basis van een foto gemaakt door Amaat Vyncke bestaan nog. Andere taken zijn o.a. jagen, taxidermie en medische zorg. Zo zal hij in 1885 in Kibanga de eerste vaccinatie tegen pokken in Centraal-Afrika uitvoeren. Net als corona zijn pokken heel besmettelijk, maar veel dodelijker.
In 1888 overlijdt Amaat op 38-jarige leeftijd aan malaria. Hij heeft zijn leven gegeven voor de meest hulpelozen, die het slachtoffer waren van de Arabo-Swahilische slavenhandel. Naar aanleiding van zijn plechtige herdenking te Kortrijk op 25.07.1889 schreef Gezelle de verzen 'Gij zijt de vriend van God'. Ze werden gedrukt op het gedachtenisprentje. Vroeger had Gezelle ook al het gedicht geschreven voor zijn priesterwijding en de verzen 'Vyncke, Vyncke, Vyncke'.
Bron: Het nieuws van West-Vlaanderen.
Aan deze nieuwe biografie werd ongeveer zeven jaar gewerkt. Hiervoor werden meer dan 260 brieven van Amaat Vyncke geraadpleegd.
Het bedrijf Vyncke Clean Energy Technology, net als Amaat overtuigde Vlamingen, heeft deze uitgave financieel ondersteund. De verkoop gebeurt via de auteur. Het grootste deel van de ontvangsen zal doorgestort worden naar een sociaal werk. Meer informatie: jefbogaert@gmail.com. Bemerk: Marnixvriend Jef Bogaert geeft ook lezingen over Amaat "Ratte' Vyncke en over 'De Zoeaven".
De eerstvolgende lezing heeft als thema : De zoeaven - Pauselijke Zoeaven in de Brugse regio. Ze gaat door op maandag 27 februari 19u30 in het lokaal van CM-Sint-Kruis, Moerkerkse Steenweg 118 op initiatief van Heemkunde Brugse Ommeland en Familiekunde Brugge. Meer info: https://www.heemkundebrugsommeland.be/lezing-pauselijke-zouaven
